Wyobraź sobie, że oglądasz pod mikroskopem tkankę mózgową dwóch kobiet. Jedna z nich zmarła w wieku lat osiemdziesię­ciu, a druga dziewięćdziesięciu. U obu stwierdzono zaawansowane zmiany patologiczne w mózgu – obecność tak zwanych blaszek i spląt­ków, będących oznaką choroby Alzheimera. A jednak za życia pierw­sza z nich funkcjonowała jak osoba chora na Alzheimera, podczas gdy druga była tak sprawna umysłowo, że lekarze badający jej uszkodzony mózg ledwie mogli w to uwierzyć.

Naukowcy z Rush University Medical Center w Chicago znaleź­li wytłumaczenie tej różnicy. Kobieta sprawna intelektualnie utrzy­mywała częste kontakty z przyjaciółmi i rodziną. Bogate życie towa­rzyskie sprawiło, iż zgromadziła tak zwaną rezerwę poznawczą, która uodporniła ją na zmiany wywołane poważnym uszkodzeniem mózgu. Chociaż może to brzmieć niewiarygodnie, bliskie kontakty z innymi w pewien sposób uodparniają mózg na postępujące zmiany degene- racyjne. Autor badania, dr nauk medycznych David Bennett z Rush University, komentuje to następująco:

„Chociaż choroba rozwija się w swoim własnym tempie, nie tracisz pamięci”.

Okazuje się, że dziewięćdziesięcioletnia kobieta, która nawet nie zdawała sobie sprawy z tego, iż cierpi na chorobę Alzheimera, miała dziesięć razy większe grono rodziny i przyjaciół niż druga, młodsza, wykazująca objawy tej choroby. Chociaż u obu stwierdzono w mó­zgu mniej więcej taką samą liczbę blaszek i splątków, to jednak kobie­ta bardziej aktywna towarzysko osiągała znacznie lepsze wyniki w te­stach umiejętności poznawczych niż ta, która izolowała się od ludzi.

Dalsze wnioski są jeszcze ciekawsze. Im większa fizyczna degene­racja mózgu, tym korzystniejszy wpływ na intelekt i pamięć wywiera­ją kontakty z szerokim gronem przyjaciół i rodziny.

Nie wiadomo, jak to się dzieje, że pomimo znacznego uszkodze­nia mózgu w jakiś cudowny sposób można zachować sprawność umy­słową dzięki bliskim relacjom z wieloma osobami. Bennett twierdzi, iż najbardziej przekonujące naukowe wyjaśnienie jest takie: utrzy­mywanie kontaktów towarzyskich usprawnia funkcjonowanie mó­zgu i przyczynia się do powstania nowych połączeń nerwowych, któ­re omijają blaszki i obszary uszkodzone przez postępującą chorobę Alzheimera. Im większa rezerwa poznawcza zgromadzona w ciągu ca­łego życia, tym większe prawdopodobieństwo, że zapobiegniemy wy­stąpieniu objawów.

Co robić? Utrzymuj częste kontakty z przyjaciółmi i rodziną, nie tylko współmałżonkiem i/lub dziećmi, ale także wnukami, bratanka­mi, bratanicami, siostrzenicami, siostrzeńcami, wujami, ciotkami, ku­zynami i teściami – z każdym, z kim czujesz jakąś więź i z kim możesz swobodnie rozmawiać. Poszerzaj grono znajomych; nawiązuj nowe przyjaźnie. Ważny jest regularny kontakt – poczucie bliskości zamiast poczucia wyizolowania i osamotnienia.